Praca zawodowa jest bardzo indywidualną sprawą każdego człowieka. Zależy od osobistych predyspozycji, możliwości, umiejętności i aspiracji. Autyzm nie definiuje jednoznacznie, jaka praca będzie najlepszą i idealną dla osoby w spektrum, bo każdy z nas jest inny. Są jednak zawody, które ze względu na swoją charakterystykę oraz predyspozycje wielu osób w spektrum, w oczywisty sposób są ze sobą kompatybilne. Oto kilka z możliwości.
Pracodawcy dostrzegają zalety autystycznych umysłów
Spojrzenie na autyzm i dawniej wyróżniany zespół Aspergera w ostatnich latach diametralnie się zmieniło, a zmiany te najszybciej są dostrzegane na rynku pracy. Biznes patrzy przede wszystkim na fakty dotyczące wydajności oraz dokładności wykonywanej pracy, a tutaj badania mówią zgodnie: zespoły neuroróżnorodne pracują wydajniej i są bardziej kreatywne. Które firmy dostrzegają te zalety?
Przede wszystkim, szeroko pojęta branża IT – to tutaj wyznaczane są trendy na rynku pracy, przekraczane są kolejne bariery i wdrażane są innowacje. To ta branża jako pierwsza wprowadziła krótszy tydzień pracy, pojęcie work-life balance czy tryb pracy zdalnej. Branża technologii informacyjnej jako pierwsza zaczęła również zatrudniać osoby neuronietypowe. Osoby neuroróżnorodne, dzięki niezwykłej skrupulatności i uważności na szczegóły doskonale sprawdzają się w roli testerów oprogramowania. Zauważyliśmy to w asperIT podczas trwania naszych projektów szkoleniowych aktywizujących zawodowo osoby w spektrum autyzmu do pracy w branży testerskiej. Widzimy również zapotrzebowanie na zatrudnienie neuronietypowych programistów, dlatego w 2022 roku przeprowadziliśmy również pilotażową edycję programowania w języku Python i planujemy rozwijać projekt aktywizacji zawodowej również na tym polu. Programista to bowiem kolejny z kierunków zawodowych, w których odnajdujemy licznie osoby w spektrum autyzmu.
Jaka praca dla osób w spektrum autyzmu oprócz IT?
Marketing oparty na danych
Terapeuci oraz pracodawcy współpracujący z osobami w spektrum autyzmu zwracają uwagę na umiejętność osób w spektrum autyzmu do patrzenia na zawodowe wyzwania z innej perspektywy. Ta umiejętność może być ogromną zaletą w zespołach marketingowych. Współczesny marketing polega nie tyle na projektowaniu przekazu reklamowego, co na projektowaniu doświadczenia marki.
Taki proces odbywa się na podstawie analizy danych – liczbowych czy behawioralnych. Osoby w spektrum autyzmu bardzo często potrafią doskonale dostrzegać zależności, które dla osoby neurotypowej nie są widoczne. Dlatego zespoły marketingowe również są coraz częściej zasilane przez osoby neuroróżnorodne, dzięki czemu zespoły te osiągają świetne rezultaty.
Analiza danych
Powyższy przykład można odnieść również do prac i zadań związanych ściśle z szeroko rozumianą analizą danych. Zbiory liczb, danych, ich grupowanie, analiza statystyczna, generowanie raportów w oparciu o twarde dane. Praca z danymi pozwala na strukturyzację pracy, wymaga analitycznego podejścia, skrupulatności i skupienia. Jak pokazują wyniki naszej ostatniej edycji projektu asperIT prowadzonego w partnerstwie z firmą Procter&Gamble, osoby w spektrum świetnie odnajdują się w tej dziedzinie wiedzy i nawet dopiero rozpoczynając swoją przygodę z analityką uzyskują lepsze wyniki w testach rekrutacyjnych niż osoby neurotypowe.
Edycja i korekta tekstów oraz tłumaczenia
Wśród uczestników i uczestniczek edycji projektu asperIT mamy osoby, które wyłapią absolutnie każdy błąd językowy, literówkę czy nieprawidłowe formatowanie. Wiele z tych osób pracuje lub pracowało w przeszłości w zawodach związanych z redakcją i korektą tekstów. Jest to świetny kierunek również dla osób w spektrum, które płynnie znają języki obce. Łączenie analitycznego podejścia redakcyjnego z umiejętnościami językowymi, może być świetną podstawą do podjęcia pracy tłumacza.
Kariera wojskowa dla osoby w spektrum? Czy jest to możliwe?
Jaka inna praca będzie odpowiednia dla osób w spektrum autyzmu? Na naszym blogu asperIT.com opisywaliśmy już przykłady wykorzystania wyjątkowych zdolności osób w spektrum autyzmu w pracy analitycznej w Izraelskiej armii. Osoby neuronietypowe sprawdzają się tam w analizie zdjęć satelitarnych. To tylko niektóre przykłady zajęć, które są odpowiednie dla osób w spektrum autyzmu. W przyszłości, spektrum zawodów dostępnych dla pracowników z zespołem aspergera będzie się powiększać wraz z doświadczeniem pracodawców, którzy postawią na neuroróżnorodność.
Czy tylko niskie szczeble kariery są dostępne dla osób w spektrum autyzmu?
Z naszych doświadczeń wynika, że wśród osób w spektrum nie brakuje managerów, liderów zespołów i scrum masterów obojga płci. Mitem jest, że wszystkie osoby w spektrum mają problem w bezpośredniej pracy z ludźmi. Dla niektórych, wrażliwość wynikająca z autyzmu, analityczne podejście i nabyta wiedza jak rozpoznawać określone wzorce zachowań innych, stanowi mocną stronę w dobrym zarządzaniu zespołami. Świadomi siebie liderzy w spektrum często lepiej strukturyzują procesy, zwracają uwagę na jednoznaczność przekazu i trzymanie się ustalonych zasad. W miejscach pracy, w których nie wymagana jest codzienna elastyczność, może stanowić to ogromną zaletę dla zespołu.
A co z innymi rodzajami pracy?
Najważniejsze jest, żeby rozpoznać w sobie swoje mocne strony oraz obszary, w których osoba w spektrum doświadcza trudności (sensorycznych, komunikacyjnych, interpersonalnych), które mogą pojawiać się w określonych sytuacjach w miejscu pracy. Samoświadomość i wiedza na temat tego, co wspiera daną osobę w spektrum, oraz co stanowi trudność pozwala wybierać środowisko pracy, które umożliwiają rozwijanie indywidualnych predyspozycji z poszanowaniem ludzkich ograniczeń. I zasada ta jest tak samo prawdziwa zarówno dla osób w spektrum jak i neuronietypowego człowieka. Nie ma więc uniwersalnej listy zawodów z podziałem na neurotypowe i neuronietypowe. Ważne jest to, co nam odpowiada oraz na jakie kompromisy jesteśmy gotowi pójść również w warunkach i środowisku pracy.
Każdego dnia rośnie liczba świadomych pracodawców, którzy będą gotowi dostosować warunki pracy do potrzeb i oczekiwań osób w spektrum, by umożliwić pracownikowi wykonywanie swojej pracy na najwyższym poziomie. Takie dostosowania można by wręcz podciągnąć pod definicję job craftingu, czyli takiego dostosowywania warunków pracy, który pozwala nam być w niej najbardziej efektywnym. Praca dla osób w spektrum może być bardziej dostępna jeśli każdy z nas przyjrzy się swojemu środowisku pracy i sprawdzi, co w firmie dzieje się w tym obszarze. Może możliwa jest organizacja szkolenia dla wszystkich pracowników? Przeprowadzenie kampanii świadomościowej? Możliwości leżą więc w rękach każdego pracownika niezależnie od jego neurotypu.
